Trong bóng đá, mỗi quyết định trên sân đều có thể xoay chuyển cục diện trận đấu. Một trong những tình huống gây căng thẳng và ảnh hưởng mạnh mẽ nhất chính là phạt đền. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ luật phạt đền và các quy định cụ thể trong từng thể thức thi đấu như sân 11 người hay sân 5 người. Bài viết này của Xoilac TV sẽ giúp bạn làm rõ phạt đền là gì, các tình huống được hưởng và cách thực hiện theo luật phạt đền trong bóng đá để tránh hiểu nhầm hoặc bỏ sót những điểm quan trọng.
Phạt đền là gì? Tình huống nào dẫn đến phạt đền?
Để hiểu đầy đủ về luật phạt đền, trước hết cần nắm rõ phạt đền là gì. Trong bóng đá, phạt đền (penalty) là hình thức xử phạt khi một cầu thủ phòng ngự phạm lỗi trong vòng cấm địa của đội mình. Lúc này, đội tấn công được hưởng một quả đá phạt trực tiếp từ chấm phạt đền với khoảng cách:
- 11m với sân 11 người.
- 6m với sân 5 người (futsal).
Một số lỗi phổ biến dẫn đến phạt đền gồm:
- Phạm lỗi thô bạo trong vòng cấm.
- Dùng tay chơi bóng (không hợp lệ).
- Kéo áo, đẩy người trong khu vực 16m50.
Hiểu đúng về phạt đền là gì là bước đầu tiên để nắm bắt đầy đủ luật phạt đền trong bóng đá.
Luật phạt đền trong bóng đá theo FIFA
Theo FIFA, luật phạt đền được quy định rõ ràng trong Luật 14 của bộ luật bóng đá. Những điểm chính bao gồm:
- Trái bóng được đặt chính xác trên chấm phạt đền.
- Cầu thủ thực hiện cú sút phải được xác định rõ.
- Thủ môn chỉ được đứng trên vạch vôi, không được bước lên phía trước trước khi bóng được đá.
- Tất cả các cầu thủ khác, ngoại trừ người sút và thủ môn, phải đứng ngoài vòng cấm, cách chấm phạt đền ít nhất 9,15m.
Việc vi phạm bất kỳ điều nào trong số đó có thể dẫn đến việc đá lại hoặc hủy bàn thắng. Luật phạt đền trong bóng đá nhấn mạnh tính công bằng và chính xác trong các tình huống quyết định.
Luật phạt đền sân 11 người
Trong luật phạt đền sân 11 người, các quy định đặc biệt bao gồm:
- Chấm phạt đền cách khung thành 11m.
- Khu vực cấm địa (vòng 16m50) là nơi duy nhất mà các lỗi khi phạm phải sẽ dẫn đến phạt đền.
- Khi có loạt sút luân lưu (penalty shoot-out), mỗi đội thực hiện 5 cú sút, sau đó là lượt luân phiên nếu tỷ số vẫn hòa.
Điều quan trọng là mọi thành viên trong đội cần tuân thủ đúng luật phạt đền sân 11 người để tránh bị xử phạt hay mất quyền đá lại.
Luật phạt đền sân 5 người (Futsal)
Trong futsal, luật phạt đền sân 5 người có một số điểm khác biệt:
- Khoảng cách từ chấm phạt đền đến khung thành là 6m.
- Một đội nếu phạm 5 lỗi tổng hợp trong hiệp đấu sẽ bị phạt từ quả đá 10m – còn gọi là đá phạt thứ hai.
- Thủ môn vẫn phải đứng trên vạch vôi cho tới khi bóng được đá.
Do tốc độ nhanh và diện tích sân nhỏ, luật phạt đền sân 5 được áp dụng nghiêm ngặt hơn để kiểm soát trận đấu chặt chẽ hơn.
Thủ môn và các quy định trong luật phạt đền
Trong luật phạt đền, thủ môn có vai trò quan trọng và cũng bị giới hạn nhiều quyền:
- Chỉ được phép di chuyển dọc theo vạch vôi (trước khi bóng được đá).
- Không được bước lên trước, nhảy ra ngoài khung thành trước khi cầu thủ đá bóng.
- Có quyền đổ người cản phá nhưng không được phạm lỗi hoặc rời vị trí quá sớm.
Nếu thủ môn vi phạm quy định, trọng tài có thể cho đá lại hoặc thậm chí rút thẻ vàng.
Các tình huống tranh cãi trong luật phạt đền
Cũng giống như luật bóng vào cuộc và ngoài cuộc, không ít trận đấu đã nổ ra tranh cãi vì việc áp dụng luật phạt đền. Các tình huống điển hình gồm:
- VAR xác định lỗi chạm tay trong vòng cấm: Dù không cố ý, tay cầu thủ mở rộng bất thường vẫn bị xử phạt.
- Thủ môn rời vạch quá sớm: VAR can thiệp khiến cú đá được thực hiện lại.
- Đá 2 chạm: Nếu cầu thủ đá phạt đền chạm bóng hai lần liên tiếp mà không chạm cầu thủ nào khác, bàn thắng không được công nhận.
Những tình huống này khiến việc nắm vững luật phạt đền trong bóng đá ngày càng quan trọng với cầu thủ và người hâm mộ.
Phạt đền trong loạt sút luân lưu (Penalty shoot-out)
Khác với phạt đền trong trận, loạt sút luân lưu là hình thức phân định thắng thua sau khi hòa cả 2 hiệp chính và phụ. Một số quy tắc đặc biệt:
- Mỗi đội chọn 5 cầu thủ sút luân phiên.
- Nếu hòa sau 5 lượt, tiếp tục từng lượt một cho đến khi có đội thắng.
- Không tính bàn thắng từ sút luân lưu vào tỷ số trận đấu.
Dù là hình thức sút phạt khác, nhưng vẫn tuân thủ nghiêm ngặt luật phạt đền về thủ môn và cầu thủ.
Các cầu thủ cần lưu ý gì khi thực hiện phạt đền?
Để tuân thủ đúng luật phạt đền, cầu thủ cần chú ý:
- Không được dừng lại hoặc nhảy lò cò sau khi đã chạy đà.
- Phải thực hiện cú sút trong thời gian hợp lý sau hiệu lệnh trọng tài.
- Nếu cú sút bị cản phá và bóng còn trong sân, cầu thủ có thể đá bồi.
Các vi phạm sẽ khiến cú sút không hợp lệ hoặc bị trọng tài cho đá lại.
Lịch sử và sự thay đổi trong luật phạt đền
Luật phạt đền ra đời từ cuối thế kỷ 19, ban đầu được áp dụng nhằm xử phạt các hành vi bạo lực hoặc phi thể thao. Trải qua thời gian, luật đã được chỉnh sửa:
- Bổ sung VAR để đánh giá chính xác tình huống.
- Giới hạn quyền di chuyển của thủ môn.
- Thay đổi quy định về chạm tay theo hướng nghiêm ngặt hơn.
Những thay đổi này nhằm đảm bảo tính công bằng và minh bạch cho môn thể thao vua.
XEM THÊM: Luật sân thi đấu: Quy chuẩn bắt buộc trong bóng đá hiện đại
Kết luận
Luật phạt đền là một phần không thể thiếu trong bất kỳ trận đấu bóng đá nào. Dù bạn là cầu thủ chuyên nghiệp, HLV hay người hâm mộ, việc hiểu rõ phạt đền là gì, cũng như các quy định trong luật phạt đền sân 11 người hay sân 5 người sẽ giúp bạn theo dõi trận đấu một cách chính xác và trọn vẹn. Trong thế giới bóng đá hiện đại, mỗi chi tiết nhỏ có thể làm nên lịch sử – và một quả phạt đền là minh chứng rõ nhất cho điều đó.
